Feiten en context

●        De huidige versie van de deontologische code voor lokale mandatarissen werd goedgekeurd door de raad voor maatschappelijk welzijn op 25 november 2019.

●        Op 22 mei 2023 werd de deontologische code door de raad voor maatschappelijk welzijn aangepast met het oog op de oprichting van een deontologische commissie.

●        Tijdens het voorjaar van 2024 verrichtte Audit Vlaanderen een thema-audit integriteit bij lokaal bestuur Hulshout. De raad voor maatschappelijk welzijn heeft op 25 november 2024 kennis genomen van de bevindingen van Audit Vlaanderen.

Juridische gronden

●        15 juni 2006: Wet op de overheidsopdrachten, artikel 8 over het gedrag bij stemming en beraadslaging

●        22 december 2017: Decreet lokaal bestuur:

○        artikel 10 en 71 over de verboden functies voor lokale mandatarissen

○        artikel 11 en 71 over de onverenigbaarheden

○        artikel 27 en 74 over het gedrag bij stemming en beraadslaging en verboden handelingen

○        artikel 29, §4 over de geheimhoudingsplicht

○        artikel 38 over de terugbetaling van specifieke kosten

○        artikel 39 over de deontologische code en de deontologische commissie

○        artikel 55  en 83 over de toepassing van de deontologische code op de leden van het vast bureau

○        artikel 112 over de toepassing van de deontologische code op de leden van het bijzonder comité voor de sociale dienst

Advies

●        Het vast bureau heeft op 2 juni 2025 een positief advies gegeven over de wijzigingen aan de deontologische code voor lokale mandatarissen.

Argumentatie

Tijdens het voorjaar van 2024 verrichtte Audit Vlaanderen een thema-audit integriteit bij een aantal lokale besturen, waaronder Hulshout. Met de thema-audit wenste Audit Vlaanderen te sensibiliseren over het belang van een goed uitgebouwd integriteitssysteem, zowel voor medewerkers als voor mandatarissen.

Een van de aanbevelingen uit de thema-audit gaat over de preventieve sensibilisering om mandatarissen bewust te maken over het belang van integriteit en integer handelen. Audit Vlaanderen adviseert om zowel aan het begin van de legislatuur als tussentijds alle mandatarissen te sensibiliseren over het belang van integer handelen.

De evaluatie en herwerking van de deontologische code aan het begin van de legislatuur is een eerste actie om de deontologische code en haar inhoud onder de aandacht te brengen van de mandatarissen.

Een sterk lokaal bestuur steunt op het vertrouwen van de burger. Opdat een burger vertrouwen heeft in het lokaal bestuur, moet de burger kunnen rekenen op een organisatie die eerlijk, zorgvuldig en transparant werkt.

Een deontologische code geeft lokale mandatarissen een kader waarbinnen ze hun mandaat moeten uitoefenen. De samenleving stelt, terecht, hoge eisen aan mandatarissen. Als lokaal geëngageerd politicus is men kwetsbaar. De deontologische code is in de eerste plaats dan ook niet gemaakt om te bestraffen, maar om een veilige omgeving te creëren waarbinnen de lokale mandatarissen moeten werken. De code is een algemene leidraad voor lokale mandatarissen om deontologisch zorgvuldig te kunnen handelen bij de uitoefening van het mandaat. Dit handelen steunt op de volgende waarden: dienstbaarheid, functionaliteit, onafhankelijkheid, openheid, vertrouwelijkheid en zorgvuldigheid.

Dienstbaarheid: het handelen van een mandataris is altijd en volledig gericht op het belang van de gemeente en op de organisaties en burgers die daar onderdeel van uit maken.

Functionaliteit: het handelen van een mandataris heeft een herkenbaar verband met de functie die hij vervult in het bestuur.

Onafhankelijkheid en openheid: het handelen van een mandataris is transparant, opdat optimale verantwoording mogelijk is en de controlerende organen volledig inzicht hebben in het handelen van de mandataris en zijn beweegredenen daarbij.

Vertrouwelijkheid: de mandataris gaat discreet om met de informatie waarvan hij kennis heeft door het uitoefenen van zijn mandaat.

Zorgvuldigheid: het handelen van een bestuurder is zodanig dat alle organisaties en burgers op gelijke wijze en met respect worden bejegend en dat belangen van partijen op correcte wijze worden afgewogen.

De huidige deontologische code voor lokale mandatarissen is gebaseerd op het model ter beschikking gesteld door VVSG. Sinds januari 2025 heeft VVSG haar model geactualiseerd. De voorgestelde wijzigingen zijn gebaseerd op dit nieuwe model.

Naar aanleiding van de oprichting van de deontologische commissie werd op 22 mei 2023 de deontologische code aangepast. In de deontologische code werden de algemeen directeur en de voorzitter aangewezen om een vooronderzoek te voeren over de ontvankelijkheid van klachten. De voorgestelde wijzigingen bevatten objectieve criteria om een mogelijke melding te beoordelen voor deze naar de commissie gaat en richtlijnen over hoe een melding moet worden onderzocht.

Financiële weerslag

Aan dit besluit zijn geen directe financiële gevolgen verbonden.

BESLUIT: unaniem
 

Artikel 1:

De raad voor maatschappelijk welzijn keurt de deontologische code voor lokale mandatarissen goed. De deontologische code als bijlage maakt integraal deel uit van dit besluit.

Artikel 2:

Deze deontologische code vervangt integraal de deontologische code zoals goedgekeurd door de raad voor maatschappelijk welzijn van 25 november 2019 en aangepast door de raad voor maatschappelijk welzijn van 22 mei 2023.

Artikel 3:

De deontologische code treedt in werking de dag na de goedkeuring door de raad voor maatschappelijk welzijn.